Hoogtepunten van de natuur in NO Hongarije
Een ieder heeft vanzelfsprekend andere hoogtepunten tijdens zijn vakantie. De onderstaande opsomming bestaat enerzijds uit waarnemingen die mij (Rob de Jong, uw gastheer en gids) in het laatste decennium erg zijn opgevallen, en bovendien zag ik mijn opwinding over deze observaties vaak weerspiegelt in de ogen van onze gasten. Anderzijds betreft het interessante feiten over de toestand van de Hongaarse natuur en de bescherming ervan.
Vogel successen
Bijna 400 soorten vogels broeden er in Hongarije en voor veel soorten is Hongarije een belangrijke rustplaats tijdens de trek. Een van de beste vogelgebieden van Europa bevindt zich in NO Hongarije. In het Nationaal Park Hortobagy (70.000 hectare) zijn 320 soorten vogels waargenomen.Een paar hoogtepunten t.a.v. de vogelstand in Hongarije. Het aantal Kraanvogels dat in de herfst in en rond Hortobagy verblijft groeit nog altijd. het zijn er nu tussen 80000 en 100000. De populatie Waterrietzangers is de op een na grootste van Europa (na Polen). De dichtheid van de Oeraluil populatie in het Zemplen gebergte is het hoogste van Midden Europa. Nergens nabij Hongarije leven zoveel Sakervalken en Keizerarenden als in Hongarije zelf. In bijna elke boomgaard broed 1 of 2 paar Draaihalzen. Appelvinken en Withalsvliegenvangers behoren tot de algemeenste broedvogels in de beboste heuvels. In de winter verblijven tegen de 100 Zeearenden in de regio. Soms betreft een opwindende waarneming algemene vogels, juist doordat ze zo algemeen zijn. Stel je voor tussen de 5 en 10 duizend Oeverzwaluwen die massaal van de telefoondraden vliegen als gevolg van een naderende Boomvalk. Of 16 Appelvinken op 1 voederplank.
duizenden Oeverzwaluwen verlieten de draad toen een Boomvalk passeerde
een paartje Draaihalzen, elk dorp heeft minimaal 1 paar
Vlinder paradijs
Met 160 soorten dagvlinders en een totaal van meer dan 3500 dag- en nachtvlinders is Hongarije een van de belangrijkere gebieden in Europa. Hongarije huisvest sleutelpopulaties van verschillende internationaal bedreigde soorten, zoals het Pimpernelblauwtje, het Donker pimpernelblauwtje, de Boszandoog, de Zwarte apollo, de Roodbonte parelmoervlinder. Veel andere soorten die zeldzaam zijn in grote delen van West-Europa zijn hier algemeen: Grote vos, Koningspage, Grote weerschijnvlinder, Sleutelbloemvlinder, Gentiaanblauwtje, Grote vuurvlinder, verschillende kleine page’s etc. Over het algemeen zijn de abundanties van vlinders in Hongarije groter dan in omringende landen. Keizersmantels bijvoorbeeld kun je in honderden aantreffen bij een bloemrijke bosrand. We telden eens 78 vlinders, verdeeld over 15 soorten, op de 8 meter lange lavendel border in de tuin. Grote drinkgezelschappen zijn een algemeen verschijnsel. Drinkgezelschappen van 100 vlinders zijn geen uitzondering, maar zelfs 1000 vlinders zijn niet exeptioneel. We hebben groepen gezien van meer dan 50 Koningspages op modder en van meer dan 100 Keizersmantels op een paar platgereden mestkevers. Een Robinson nachtval produceert soms meer dan 200 soorten (inclusief micro’s) in 1 warme bewolkte, winderige nacht. Soms zitten er ‘s ochtends 5 of 6 soorten Pijlstaarten in de val.
er vlogen hier meer dan 100 Keizersmantels op toen een fietser passeerde
10 Grote ijsvogelvlinders op een kluitje
Spectaculaire insecten
Het vliegend hert is in juni stapelvoedsel voor Nachtzwaluwen, om maar aan te geven hoe algemeen ze kunnen zijn. Wij ontdekten dat de imago’s, ondanks het ontbreken van een mond en spijsverteringsorganen,� langer dan 1 jaar leven. In het voorjaar graven we soms tientallen beesten op in de volkstuin, waar ze zich blijkbaar ingraven om te overwinteren. De Alpenbokter is een bijzonder fraaie kever, die veel mensen graag eens willen zien. De soort is echter lastig te vinden maar niet zeldzaam. Bijzonder is de migratie van Paardenbijters. Deze libel tref je soms aan in groepen van tegen de 10000 individuen. Regelmatig verzamelen ze zich in de tuinen van Farm Lator als veel mieren hun bruidsvlucht hebben. Een ander interessant fenomeen is een rooftocht van de Amazonemier. Deze mier parasiteert op een andere mierensoort en als de slaven opraken moeten ze op pad om nieuw broed te roven. Wij hebben een nest van deze zeldzame mier onder de walnootboom en op warme en stille namiddagen kun je regelmatig zo’n rooftocht zien.
Vliegend hert
Amfibieen en reptielen
Als er 1 soort amfibie associaties oproept met de Hongaarse natuur dan is het de Roodbuikvuurpad. Dit is een mooi padje, maar bijzonder is het koor dat duizenden individuen samen vormen net voor een zondsondergang in een natuurlijk moeras op de poesta. Het geluid dat 1 padje produceert is een hoog ploepje, maar in koor klinkt het alsof een volledig orkest op flessen aan het blazen is. Je moet het eigenlijk zelf horen. De vuursalamander heeft alles wat een dier aantrekkelijk maakt. Op een donkere regenachtige dag komen er flink wat te voorschijn in de bossen rond Farm Lator. Onder de reptielen is de Esculaapslang een opvallende verschijning vanwege zijn maten. Hij gaat tot 2 meter en het is prachtig om te zien hoe hij in een appelboom ‘klimt’. Het aantal Smaragdhagedissen dat je in het voorjaar soms op een dag ziet is verbijsterend. Ook in de wilde tuin van Farm Lator tref je ze regelmatig aan.
de Roodbuikvuurpad roepend
Zoogdieren
Waarnemingen van andere zoogdieren dan het gebruikelijke ree of hert zijn zeldzaam, met name doordat veel soorten alleen of vooral ‘s nachts aktief zijn. Echter in de steppegraslanden leeft de Siesel, een soort grondeekhoorn. Deze is overdag aktief, en daardoor kunnen wij ze vrij gemakkelijk zien. Maar ook voor Sakervalken en Keizerarenden, bij wie ze op het menu staan, is het een relatief eenvoudige prooi.
Ook slaapmuizen zijn met name ‘s nachts actief en bovendien niet bepaald algemeen. Echter in oude boomgaarden bij de dorpen in de uitlopers van de bergen leven flinke populaties. Vooral de Relmuis is daar een veel gehoorde gast. Het zijn grote maar aandoenlijke muizen met grote nachtogen. Ook de Bosslaapmuis en de Hazelmuis leven in de omgeving van het dorp. Nog nooit een marter gezien of een das? Bij Farm Lator bezoeken ze de voederplekken.
Zevenslaper in de boomgaard
Pannonische endemen
Circa 4000 soorten planten gedijen binnen de grenzen van Hongarije. Vooral vanwege de unieke flora wordt het Karpatenbekken gezien als een aparte eco-regio. Veel soorten die uitsluitend in deze regio voorkomen (zgnd pannonische endemen) tref je aan in NO Hongarije. Bovendien vindt je er veel soorten die kenmerkend zijn voor de aangrenzende eco-regio, n.l. de aziatische Pontische eco-regio. Daanaast veel interessante soorten die soms massaal bloeien. Op het vulkanisch plateau ten zuidoosten van Lator heeft de Wantsenorchis jaren dat er duizenden in bloei staan. In de vloedweiden van de Tisza, maar ook in de stroomdalen aan de voet van het Bukk gebergte kan het paars zien van de Clematis integrifolia en Iris spuria. De omringende droge eikenbossen herbergen de spectaculaire vuurwerkplant, bekend van tuincentra.
Verbascum phoenicum, de Paarse toorts, een pontisch-pannonische soort
Invloeden vanuit het verre oosten en het zuiden
Diverse soorten dieren hebben in Hongarije de westelijke of noordelijke grens van hun verspreidingsgebied: Roodpootvalk, Sakervalk, Oostelijke Keizerarend, Arendbuizerd, Oeraluil, Witwangstern, Witvleugelstern, Zwartkoprietzanger, Withalsvliegenvanger, Tsarenmantel, Kardinaalsmantel, Snuitvlinder, Zuidelijke pijpbloemvlinder, Oostelijke luzernevlinder, Oostelijke vos, Oostelijkeparelmoervlinder, Oostelijk esparcetteblauwtje, Oostelijk dwergblauwtje, Oostelijke vuurvlinder, Lathyruszwever, Spireazwever, Saga pedo..
balts van de Oostelijke vuurvlinder
Een krachtige natuurbescherming
De hongaren zorgen goed voor hun natuur. De nationale parken zijn groot en verschillende succesvolle beschermingsprojecten hebben de populatie van meerdere bedreigde diersoorten versterkt. Soorten als de Keizerarend, Sakervalk en Grote trap doen het erg goed in Hongarije, terwijl ze bijna afwezig zijn in omringende landen. De dichtheid aan Scharrelaars in de Kleine Hortobagy is groter dan waar ook in Europa, vanwege een nestkastenproject. Hetzelfde geldt voor de Oeraluilen in het Zemplengebergte. Bovendien beseft men hier de waarde van traditioneel landgebruik. O.a. in de uitlopers van het Bukk gebergte is in diverse valleien begrazing als beheersvorm geherintroduceerd, met als gevolg dat authentieke landschappen met bijbehorende rijkdom in flora en fauna voortleven.
Roodpootvalken worden geholpen met nestkasten
English 
Deutsch 
Nederlands