Fotografie
Zwarte apollo
Vanzelfsprekend volgt Farm Lator de onstuitbare ontwikkeling van digitale fotografie. We proberen faciliteiten te creeeren voor vogelfotografen en adviseren macro-fotografen waar en wanneer ze het beste bepaalde objecten of verschijnselen kunnen vastleggen. Rob is zelf een zeer enthousiaste natuurfotograaf en we zien mede daardoor het aantal fotografen, dat ons bezoekt, gestaag groeien.
Vogelfotografie
Vogel-fotografen komen bij ons aan hun trekken. In de appelboomgaard wordt een voederplek onderhouden. Deze locatie wordt bezocht door talloze Appelvinken, Middelste Bonte Specht, soms Kleine Bonte Specht, Europese Kanarie, veel andere vinkensoorten en mezen. In de Appelbomen is regelmatig een nest van Middelste Bonte Specht, Draaihals en Withalsvliegenvanger. Voor het fotograferen van deze drie soorten zijn mobiele schuiltenten aanwezig. Tevens heeft Farm Lator een ‘eigen’ plek met een grote Bijeneterkolonie. Daar kun je vanuit een vaste schuilhut het gedrag van deze schitterende vogels vastleggen. Op hetzelfde terrein zijn doorgaans twee families van de Hop aanwezig. Wij hopen daar op termijn ook IJsvogels en Scharrelaar te kunnen forograferen. Tenslotte hebben we in 2017 een tiental nestkasten geplaatst voor Roodpootvalken. In datzelfde jaar hebben daar al twee paar Roodpootvalken, twee paar Torenvalken en een familie Boomvalken gebruik van gemaakt. Hoogstwaarschijnlijk kunnen we hier vanaf 2018, vanaf een hoogzit, deze soorten fotograferen.
.
Macrofotografie
Ook voor macro-fotografen is er veel te beleven in dit deel van Hongarije. Farm Lator organiseert workshops en fotoreizen voor groepen, maar ook voor individuele gasten. Tijdens deze reizen is aandacht voor zowel macrofotografie als meer tele-fotografie van vogels en kleine zoogdieren als slaapmuizen.
Met de beschrijving hieronder krijg je een globaal idee van hoe een workshop er uit kan zien.
Spectaculaire high speed fotografie
Farm Lator is de enige plek in Europa met workshops waarin vleermuizen en nachtvlinders in de vlucht worden gefotografeerd. Dit wordt vaak als hoogtepunt van een fotografiereis ervaren. Scroll naar het einde van deze pagina voor meer details en ook beelden.
Workshop algemene macro fotografie (in een groep of individueel)
Ook als u een indvidueel arrangement heeft geboekt, kunt u aangaande begeleiding bij het fotograferen een beroep doen op Rob. Hij neemt u mee het veld in om aan techniek en visie te werken. Afhankelijk van de interesses van u en andere deelnemers gaan we op zoek naar mooie vlinders, andere insecten, amfibieen (zoals boomkikkers), planten.
‘s Ochtends vind je insecten vaak rustend/slapend op een bloem of ander substraat, hetgeen het fotograferen vereenvoudigt, doordat het object niet beweegt (als er tenminste geen wind is) en het licht mooi is. Althans dat zou je denken. Er is ook een factor die het fotograferen van rustende insecten bemoeilijkt en dat is het feit dat ze niets doen. Het zit of hangt maar. Het komt dan aan op enerzijds de schoonheid/bijzonderheid van het statische onderwerp en anderzijds de compositie en kleur. Dit is een moment om aan je techniek te werken en aan het kaderen van je object. Doorgaans wordt een dergelijk object groot in beeld gebracht met een ‘schone’ achtergrond, zodat alle aandacht uitgaat naar het onderwerp. Dat is logisch. Het ligt voor de hand om je onderwerp centraal te stellen in je beeld.
Pijpbloemvlinder met een schone achtergrond
Maar omdat het object niet beweegt, heb je ook de tijd om te experimenteren, om eens af te wijken van de meest voor de hand liggende aanpak. Je kunt bijvoorbeeld een vlinder eens minder groot in beeld brengen. Nee niet door een lens te gebruiken met een grotere hoek, maar gewoon door een stapje naar achteren te doen. De achtergrond wordt als gevolg daarvan belangrijker, omdat je onderwerp als blikvanger een kleinere rol speelt. Dit is niet eenvoudig, want elke macro fotograaf weet hoe storend juist elementen in de achtergrond kunnen zijn. Het is inderdaad niet eenvoudig om van een levendige achtergrond geen troep te maken. Als het je lukt, heb je vaak wel iets speciaals gecreeerd. Deze methode werkt het best met een wat langere lens (150-300 mm). Ook kun je daarbij gebruik maken van niet voor de hand liggende composities.
Koningspage met meer ruimte voor de achtergrond
Koningspage in een niet voor de hand liggende compositie
De volgende stap is om je onderwerp echt in de omgeving te plaatsen met behulp van een groothoeklens. De meesten zullen dit ooit hebben geprobeerd en ondervonden hoe moeilijk het is een evenwichtig beeld te maken waarin het onderwerp de juiste proporties heeft en de achtergrond echt iets toevoegt en vooral MOOI is! Omdat er bij een groothoekopname vaak lucht in beeld is, moet je soms onderbelichten en het onderwerp een beetje inflitsen.
Distelvlinder in een groothoekopname (ingeflitst)
Overdag is het vaak lastig om een mooi beeld te maken. Het licht is vaak te hard, waardoor er te veel contrast is. De kleuren zijn meestal niet top en als het om insecten gaat, die bewegen de hele tijd. Zeker als de zon schijnt. Het heeft echter ook voordelen. Het daglicht helpt je nu juist bij het fotograferen, want je sluitertijd kan omlaag en je diafragma omhoog. Dat is toch juist wat een fotograaf wil!? Daardoor kun je bijvoorbeeld proberen iets van het gedrag van een insect vast te leggen. Wellicht zelfs een insect in vlucht. Soms kun je zelfs uit de hand fotograferen. Met een grote diafragmaopening heb je een zeer korte sluitertijd. Het helpt om een plek op te zoeken waar je veel kleur hebt, zodat je niet zo afhankelijk bent van ‘mooi licht’. In Hongarije kom je bijvoorbeeld nogal eens een akker met veel kleurige onkruiden tegen.
Boomkikker vanuit een onmogelijke hoek voor een statief (vanuit de hand op F4)
Kardinaalsmantel in kleurrijke akker
De blats van de wespspin, links het mannetje, veilig aan de andere zijde van het web
vliegende dagpauwoog
Baltsende knoopkruidparelmoervlinders
In Hongarije vindt je regelmatig ‘poedelende’ vlinders. Dat doen ze echter alleen overdag wanneer het goed warm is. Een extra reden dus om ook overdag te fotograferen.
Dagpauwoog tussen 'poedelende' Keizersmantels
Grote weerschijnvlinders
‘s Avonds is er op een zonnige dag altijd een periode waarin insecten minder actief worden, langer op een bloem blijven, of gaan rusten. Het is licht is dan al mooi en nog voldoende om het gedrag te ‘bevriezen’.
Nectar drinkende bosrandparelmoervlinder
Vaak ‘pakken’ insecten dan nog de laatste warmte van de dalende zon, met open of dichte vleugels. In dit licht zijn de kleuren vaak op zijn mooist. Als de zon echt laag staat en oranje en rood wordt kun je experimenteren met de zon IN het beeld. Een beetje flitslicht kan hier heel behulpzaam zijn.
Tweekleurige parelmoer, gebruik makend van de laatste zonnestralen
Akkerparelmoervlinder bij ondergaande zon
Wespspin bij ondergaande zon
Grote sabelsprinkhaan
Een behulpzame gewoonte is om gebruik te maken van datgene wat je als het ware wordt aangeboden, door de natuur maar ook door de techniek. Je lenzen bijvoorbeeld, die creeren vaak onverwachtte, maar mooie effecten die je in een foto goed kan gebruiken. Dan zie je dingen die je met je eigen ogen niet kunt zien, omdat je niet onscherp kunt kijken. Kijk maar eens gewoon door een lens in een vegetatie, terwijl je alle richtingen probeert en scherp stelt op verschillende afstanden en verschillende diafragmawaarden (gebruik scherptedieptecontrole). Maak daarbij ook gebruik van de vegetatie die dicht bij je lens staat VOOR het onderwerp (in plaats van het weg te knippen!).
Bidsprinkhaan. Een heel fijn gras tussen lens en object creeert een bijzonder (glasachtig) effect
De vlinder links is 'verscholen' achter vegetatie
Boktor 'verscholen' achter gras
Koningspage. De rode pekanjer staat niet allen in de achtergrond maar ook in de voorgrond
Met je diafragma helemaal open kun je ook bijzondere, zachte effecten bereiken.
Roodbuikvuurpad (uit de hand op f3,5)
Dambordje, gemaakt met een groothoek op F2
Hongaarse tarantula met zeer geringe scherptediepte
Als je echt rare foto’s wilt maken kun je eens een dubbelopname proberen of een ND filter gebruiken om met een lange belichting het verlopen van de tijd vast te leggen. Het kan ook verrassend zijn om scherp te stellen op iets anders dan het eigenlijke onderwerp. Ook kun je eens sterk over of onderbelichten als het onderwerp daarom vraagt. Of gebruik maken van beweging die door de wind wordt veroorzaakt.
Dubbelopname van een Keizersmantel
Grote vuurlinders. Dubbelopname met twee verschillende scherpstelpunten
Wespspin, een andere manier van portretteren.
Klein spinnetje dat samen met het web vibreert in de wind, sterk onderbelicht
Schaatsenrijder, zwaar overbelicht.
Spin die een web spint (opname van 15 seconden mbv een ND filter)
Ook plantenliefhebbers zullen tijdens deze week aan hun trekken komen.
Papaver tussen oostelijke ridderspoor
Robertskruid
Viooltjes
mos
Workshop paddenstoelen fotografie.
Paddenstoelen zijn ideale en gewillige objecten voor creatieve fotografen, omdat ze altijd in een sfeerrijke omgeving staan.
Parasolzwam
De meeste althans vind je in bossen. Bossen herbergen altijd een bijzondere ambiance. Onder andere door de de mix van kleine en (zeer) grote organismen.
Knoflooktaailing
Maar ook door de lichtval, die zowel bij goed als slecht weer een onuitputtelijk scala aan mogelijkheden biedt.
De zonnestraal en onscherpe Knoflooktaailingen op de achtergrond zorgen samen voor een schilderachtig effect.
Het bos was donker, maar niet zo donker.
En zeker ook door de kleuren, met name in de herfst.
Inktzwam
kleurige bosbodem
Er zijn vele manieren om het in beeld brengen van een object te benaderen. En iedereen heeft daar zijn/haar eigen gedachten over, zijn/haar eigen techniek en zijn/haar eigen manier om het object te kaderen, misschien zelfs een eigen stijl. Veel hangt ook af van smaak. Maar leren doe je alleen als je open staat voor een andere kijk, door te experimenteren! Zo ontdek je nieuwe manieren om een object te kaderen of een nieuwe techniek.
Een voorbeeld: vaak wordt een object groot in beeld gebracht, met als gevolg dat er voor een achtergrond niet veel ruimte over is. Deze is dan ook vaak mooi egaal, zodat het object er goed uitspringt. Je kunt echter ook eens proberen om de paddenstoel flink ruimte te geven. En daar kun je heel ver in gaan, zover dat je de richting van landschapsfotografie op gaat.
ruim kaderen van het object
macro of landschap?
Aardster
Vliegenzwam
Nog een voorbeeld: vaak ook bevinden zich veel zogenaamde ‘storende’ elementen in het gewenste kader. Die kun je dan wegknippen, maar je kunt ze ook accepteren als een onderdeel van je beeld. Deze elementen kunnen juist bijdragen aan de levendigheid/natuurgetrouwheid van je beeld. Ook voorwerpen in de voorgrond, zelfs tussen het object en de lens, zijn niet per definitie storend en kunnen zelfs een extra dimensie toevoegen aan het beeld. Je kunt er schilderachtige effecten mee bereiken.
gefotografeerd door een paar stobben
vegetatie tussen lens en object geeft bijzondere effecten
vegetatie tussen de lens en het object bepaald de sfeer van het beeld
laten staan van storende elementen
is dat takje storend of voegt het iets toe?
Verder kun je op velerlei wijze proberen af te wijken van de meest voor de hand liggende methodes. Neem bijvoorbeeld de belichting in eigen handen. Op een donkere bosvloer zul je vaak moeten onderbelichten om de atmosfeer eer aan te doen.
een onderbelichte opname om de sfeer in dit donkere sparrenbos recht te doen
volledige belichting zou dit tafereel geweld aan doen
Ook kun je de paddestoel eens vanaf een onverwachte kant bekijken.
een uitdrogende parasolzwam van onderen bekeken
richting het kronendak fotograferen
En onderzoek ook de effecten die je lens tevoorschijn tovert bij een beetje tegenlicht.
wat maakt deze opname, de paddenstoel of het lichteffect?
Experimenteren met de lens. Mooi? In ieder geval anders!
Nee, het is niet eenvoudig om datgene wat je ziet EN voelt en wat je voor ogen hebt in een beeld te vangen. Soms wil het ook gewoon niet lukken. Echter, hoe meer je experimenteert, hoe groter de kans dat je jezelf verrast met een bijzondere opname. Dat is de leidraad van deze workshop. Niemand zal je verplichten om buiten je eigen kaders te treden, maar het zal wel worden gestimuleerd. Maar als je gewoon je eigen ding wilt doen, dan kan dat ook. In dat geval zul je zeker ook de nodige (technische) adviezen krijgen.
Als je wilt experimenteren is een aantal verschillende lenzen wel handig. Bijvoorbeeld een lens van ca 100 mm, aangevuld met een langere lens en wellicht iets met een grotere hoek. Je zult het niet direct verwachten, maar met een standaard 50 mm lens kun je in het bos ook hele mooie foto’s maken. Het is wel handig als de lenzen een macrofunctie hebben. Hoewel je uit de hand het een en ander kan doen, het licht in het bos is meestal onvoldoende! Een draadontsluiter en statief zijn daarom onontbeerlijk, evenals een beanbag.
Het bespreken van je beelden gebeurt (wanneer gewenst) in het veld en na afloop van de veldsessies. In de workshopruimte hangt tevens een grote flatscreen waar we onze foto’s kunnen laten zien. Als je wilt kun je aan het einde van de dag een of twee van je mooiste foto’s laten zien, die dan desgewenst van opbouwende kritiek worden voorzien.
bloedende mycena's
dubbelopname: mieren op geweizwam
insecten maken het beeld extra 'levendig
een kleine taailing onder reuzenlarixen
Vleermuizen en vliegende nachtvlinders.
Sinds een paar jaar beschikt Farm Lator over de technische middelen om vleermuizen en nachtvlinders in actie te fotograferen. Het gaat om een opzet waarin de dieren infrarood licht passeren en op die wijze worden flitslampen ‘getriggered’. Daarmee is een grote wens in vervulling gegaan. Wij hebben veel gasten die nachtvlinders fotograferen. Deze worden ‘s ochtends uit een lichtval voorzichtig op een substraat gezet en zo in alle rust vastgelegd. Het gaat hier uiteraard slechts om het registreren van de verschillende soorten. Dat levert soms mooie foto’s op van de uiteenlopende soorten, echter alleen in (diepe) rust. Met de IR apparatuur kun je de beesten in actie vastleggen.
Spaanse vlag
Het fotograferen van nachtvlinders vereist een flinke dosis geduld omdat je afhankelijk bent van wat er op de lamp afkomt die boven de IR-set-up is bevestigd. De apparatuur is zodanig aangepast dat er een unieke opzet uit is ontstaan met een raaam waarin de vlinders maar liefst 8 zeer fijne IR stralen moeten passeren. Het flitslicht ‘bevriest’ de vlinder als die een of meerdere IR stralen blokkeert.
Porseleinvlinder
Een spannertje tijdens een regenbui.
Dat deze apparatuur ook geschikt is om vleermuizen te fotograferen is een prettige bijzaak. Er komen verschillende soorten drinken in onze vijver. Daar zijn de omstandigheden dusdanig aangepast, dat ze een bepaald vliegpad volgen die ze naar de IR stralen leidt. Een goed resultaat bij deze vorm van fotografie vereist een zeer precieze opzet. Dit is tijdens het hoogseizoen te bewerkelijk en kost teveel tijd. Daarom nodig ik u uit om in het naseizoen, vanaf half augustus een arrangement te boeken.
Watervleermuis
Watervleermuis2
Watervleermuis close-up
- een mooie groothoek van de Vuursalamander (Marco de Paauw)
English 
Deutsch 
Nederlands